تغذیه مناسب برای فشار خون

• محمد حسین زارع خورمیزی
• تغذیه

تغذیه مناسب برای فشار خون، یکی از مهمترین روشهای موثر در فشار خون می باشد که در این مقاله سعی می کنیم آن را تبیین کنیم.

فشاررخون چیست ؟

به مقدار فشاری که خون به دیواره رگ می آورد فشار خون گفته می شود .

فشار خون طبیعی هر انسانی باید 80/ 120 باشد یا به عبارت مصطلح در جامعه فشار بزرگ یا سیستولی 120 میلی متر جیوه و فشار کوچک یا دیاستولی 80 میلی متر جیوه.

فشار خون با استفاده از یک فشارسنج اندازه‌گیری می‌شود و به صورت عددی نشان داده می‌شود. این مقدار دو عدد است که در یک فشار خون نمایش داده می‌شود. اولین عدد نشان‌دهنده فشار خون در هنگام ضربه قلب است و دومین عدد نشان‌دهنده فشار خون در هنگام استراحت قلب است.

فشار خون چه مشکلاتی به وجود می آورد

پرفشاری خون امروزه یکی از بیماری های مزمن غیر واگیر است که خطر مرگ و میر زودرس را بالا می برد.

افزایش فشار خون باعث افزایش مقاومت در برابر جریان خون می شود. و این مقاومت خطر ایست قلبی، سکته مغزی و نارسایی قلب و بیماری های مزمن کلیه را بیشتر می کند.

علائم فشار یا کاهش فشار خون

پایین بودند فشار خون عبارتند از: سرگیجه، تاری دید، عدم تعادل، احساس سبکی سر، تپش قلب در هنگام بلند شدن از زمین، تعریق و پوست سرد.

پرفشاری

  پرفشاری خون یعنی چه؟

اگر به طور مزمن، فشار سیستولی فردی بزرگسال بیشتر از 140 میلی متر و فشار خون سیستولی بیشتر از 90 میلی متر جیوه باشد به آن فشار خون بالا اطلاق می شود.

پرفشاری خون به دو گروه طبقه بندی می شود؛ پرفشاری اولیه و پرفشاری ثانویه.

پرفشاری اولیه:

این نوع فشار خون بالا در میان مردم بسیار شایع است.

تقریبا 90 درصد بیماران به این نوع فشار خون مبتلا هستند.

پرفشاری ثانویه:

این نوع بالارفتن فشار خون ربطی به سن و… ندارد؛ بلکه نشانه وجود بیماری دیگری در بدن است.

نارسایی کلیه، کم کاری تیروئید، بیماری های غدد، بیماری های قلبی ـ ریوی، بعضی از داروها و… باعث پرفشاری ثانویه می شود.

عوامل مستعد کننده چیستند؟

بیشتر مردم (نزدیک به نود و پنج درصد آنها) از نوعی افزایش فشار خون رنج می برند که علت مشخصی برای آن یافت نشده است.

به این فرم، افزایش فشار خون اولیه گفته می شود. عوامل زیر در بروز این نوع افزایش فشار خون موثر هستند:

سن

سن : در مطالعات مختلف نشان داده شده است که سیر پیشرونده افزایش فشار خون با افزایش سن ارتباط دارد.

ژنتیک

ژنتیک : به خوبی اثبات شده است که عوامل ژنتیکی که به ارث می رسند با افزایش فشار خون ارتباط دارند.

نژاد

نژاد : سفید پوستان ونژاد هندواروپایی بیشتر دچار افزایش فشار خون می شوند.

عوامل محیطی

عوامل محیطی :

مانند چاقی، الکل، نمک زیاد و استرس نیز موثر هستند. پنج درصد باقی مانده مبتلایان به فشار خون افزایش یافته علت مشخصی برای بیماری خود دارند. به این نوع، افزایش فشار خون ثانویه گفته می شود. عوامل زیر در بروز این نوع افزایش فشار خون موثر هستند:

بیماری کلیوی

بیماری کلیوی : به دلیل احتباس آب و نمک در بدن موجب بالا رفتن فشار خون می شود.

این افزایش، خود می تواند باعث ایجاد بیماری کلیوی شود و یا آن را بدتر کند. بیماریهای غدد درون ریز : (مانند سندرم کوشینگ، هایپرپلازی آدرنال و فئوکرومو سایتوما). داروها و سموم : افزایش فشار خون می تواند عارضه جانبی استروئیدها، الکل، کوکائین، سیکلوسپورین و اریتروپوئیتین باشد.

مصرف مواد حاوی تیروزین مانند برخی از پنیرها در افرادی که از داروهای ضد افسردگی خاصی استفاده می کنند ممکن است منجر به حمله افزایش فشار خون در این افراد شود.

فشار خون بالا در نیمه دوم حاملگی پره اکلامپسی نامیده می شود که معمولاً اگر کنترل شود، پس از زایمان از بین می رود و مشکل جدی ایجاد نمی کند.

چرا باید فشار خون بالا را کنترل کرد؟

فشار خون بالا یک عامل خطر مهم در ایجاد نارسایی قلبی است. همچنین می تواند موجب نارسایی کلیه، مشکلات عروق محیطی، تخریب عروق شبکیه چشم، سکته مغزی و حمله قلبی شود به همین دلیل پیشگیری و درمان آن بسیار مهم است.

اگر میزان فشار خون به سرعت بالا رفته و به حدود ١٣/٢٠٠ برسد به آن فشار خون بدخیم گفته می شود که آسیب زیادی ایجاد می کند و موجب مرگ و میر می شود.

روش اندازه گیری فشار خون

برای اینکه فشار خون صحیح را اندازه گیری کنید باید در زمانهای متناوب ، در طول روز ، هفته و ماه اندازه گیری انجام بشود

قاتل خاموش چیست

پر فشاری خون یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های خطر بیماری قلبی است که از آن به عنوان قاتل خاموش نام می‌برند.

رژیم غذایی کاهنده فشار خون یا DASH:

رژیم DASH که اثر بخشی آن در حفظ فشار خون در محدوده سلامت و کنترل فشار خون بالا ثابت شده است، رژیمی با ویژگی‌های زیر است:

میوه‌ها و سبزیجات (به میزان حداقل ۹-۸ واحد در روز)، غلات کامل و سبوسدار (به میزان ۶-۵ واحد در روز)، محصولات لبنی بدون چربی و کم چرب (به میزان ۳-۲ واحد در روز)، لوبیا و سایر حبوبات (حداقل ۵ بار در هفته)، مصرف گوشت کم چرب (به ۱ تا ۲ بار در هفته محدود شود) و به جای آن از ماکیان بدون پوست استفاده شود و مصرف ماهی‌‌های چرب حداقل ۲ بار در هفته که از منابع خوب امگا- ۳ می‌باشد (از قبیل سالمون، آزاد، شاه ماهی و ماهی تن).

در عین حال تا حد امکان مصرف اسید‌های چرب اشباع و ترانس و دریافت سدیم در حداقل باشد.

مصرف شکر و به طور کلی شیرینی‌ها، کیک‌ها، نوشیدنی‌های شیرین و… محدود شود.

طبق مطالعات مختلف، پیروی از این رژیم در افراد در مقایسه با گروه کنترل (گروهی با رژیم معمول یعنی رژیمی با مصرف بالای گوشت قرمز، نمک و نوشیدنی‌های شیرین) باعث کاهش فشار سیستولیک و دیاستولیک می شود.

این رژیم غذایی به جز در بیماران کلیوی (که رژیم غذایی محدود از پتاسیم بایستی داشته باشند)، در تمامی بیماران قلبی-عروقی، دیابتی و سندرم متابولیک سبب بهبود می شود.

برای دریافت تغذیه مناسب برای فشار خون اینجا را کلیک کنید

قطع مصرف کافئین

نقش کافئین برروی فشار خون هنوز کاملا معلوم نیست.

نوشیدن نوشیدنی های کافئین دار می تواند بطور موقت و یا دائم فشار خون شما را افزایش دهد.

  کاهش تنها ۴٫۵ کیلوگرم به شما در کاهش فشار خون کمک می کند.

چه غذاهايي مفيد هستند ؟

• افراد دچار پرفشاري، نياز به كاهش دريافت سديم دارند. پتاسيم و كلسيم اضافي نيز مي‌تواند به كاهش فشارخون كمك كند.

• موز، زردآلو، انجير، گريپ‌فروت، هلو، انگور و آلو ميوه‌هايي سرشار از پتاسيم هستند و سيب‌زميني، سير، براكلي، كدو سبز، قارچ و گوجه‌فرنگي و سبزي‌ها سرشار از پتاسيم هستند. حبوبات نيز از اين نظر غني‌اند.

• ميوه‌ها و سبزي‌ها داراي مقدار كم ‌سديم هستند و بايد به وفور مصرف شوند. مطالعات نشان داده كه متوسط فشارخون گياه‌خواران كمتر است. يكي از علل اين تفاوت را دريافت بيشتر پتاسيم در گياه‌خواران دانسته‌اند.
• مركبات، توت‌ها و سبزي‌هاي داراي برگ سبز، ‌منابع خوب ويتامين ث هستند . دريافت كم اين ويتامين با پرفشاري ارتباط دارد. مصرف مكمل ويتامين ث درافراد دچار پرفشاري و همچنين افراد سالم سبب كاهش فشارخون مي‌شود.

• گوشت و مرغ طبخ شده بدون نمك براي افراد دچار پرفشاري توصيه مي‌شود. براي معطركردن گوشت مي‌توان از سبزيهاي معطر، ادويه‌ها و ميوه‌ها استفاده كرد. به عنوان مثال براي گوشت گوسفند از مرزنگوش و مريم گلي، براي مرغ از شويد و ترخون و براي جگر از پرتقال مي‌توان استفاده كرد.

• ماهي تازه، ‌منجمد يا كنسروشده بدون آب نمك خوب هستند. مي‌توان ماهي را با برگ‌بو، شويد، فلفل قرمز و سياه، ادويه‌ها، مركبات، سس‌هاي خانگي بدون نمك و ساير سبزي‌ها معطر كرد. ماهي‌هاي حاوي اسيدهاي چرب مفيد از قبيل حلوا، سالمون و قباد چندين بار در هفته توصيه مي‌شوند.
• ‌ سبزي‌هاي ريشه‌اي از قبيل سيب‌زميني، همچنين برنج، ماكاروني، رشته‌ها و حليم‌ بدون نمك و همچنين مواد نشاسته‌اي داراي سديم كم هستند و مي‌توان به عنوان پايه‌اي براي وعده غذايي از آنها استفاده كرد.
• دانه كنجد و سبزي‌هاي برگ سبز، منابع كم سديم و تامين كننده كلسيم هستند.
• سير نيز به كاهش فشارخون كمك مي‌كند.

مصرف سيگار سبب تشديد پرفشاري شده بنابراين توصيه به ترك سيگار مي‌شود

درمان در طب سنتی

برای دریافت تغذیه مناسب برای فشار خون اینجا را کلیک کنید

نسخه‌ای که زکریای رازی در کتاب الحاوی برای درمان اینگوه فشارخون آورده این است.

تخم گشنیز نیم کوب را یک هفته یا ده روز یا ماه به صورت خیس کرده و بعد شیره آن را بکشند و مصرف کنند. روزی یکی دوبار این کار را انجام دهند به بهبودی فشار خونشان کمک می‌کند.

کرد افشاری بیان داشت: شربت لیمو یا شربت زرشک مصرف کنند که جوشش و حرارت خون را کاهش دهد همچنین مصرف کاسنی برای این افراد مفید است؛ این افراد می‌توانند ماءالجبن و ماءالشعیر طبی مصرف کنند.

فشارخون‌های سرد

برای رفع فشارخون‌های سرد توصیه شده شبی 5 گرم حلیله سیاه خورده شود؛ پودر کنند. می‌توانند با عسل یا غذای دیگر مخلوط و مصرف کنند یا این که توصیه شده از سیاه دانه استفاده کنند.

به لیمو گیاه بسیار معطر و خیلی خوشمزه است که در فشارخون‌های سرد خیلی مؤثر است و استفاده از غذاهای مختلف مثل سوپ هایی که با گشنیز طبخ می‌شود همچنین رژیم سیب و کم غذا خوردن و ورزش کردن می‌توانند برای رفع فشارخون باشد.

آب ماست، آب دوغ، آب لیمو، آلو، شربت آلبالو، شربت زرشک، مربای آلبالو مفید است.

بهترین دارو برای همگان خوردن مقداری گل بیدمشک است که مُسکن خوبی است.

رژیم سیر و آبلیمو

رژیم سیر و آبلیمو که 30 حبه سیر پوست گرفته را با 5 عدد لیموترش تازه با پوست که چند برش روی پوست آن زده شده است. در مخلوط کن ریخته تا خمیر شود. خمیر به دست آمده را با یک لیتر آب روی شعله بسیار کم به جوش رسانده، شعله را خاموش کنید تا سرد شود، سپس آن را صاف کرده و در یخچال نگهداری کنند.

صبح ناشتا 50 سی سی یا یک استکان تا 40 روز مصرف شود. هر 6 ماه تمدید شود که کاهش دهنده فشار خون و باز کننده عروق است.

چای ترش

دم‌ کرده چای ترش عصرها میل کنید. و دم کرده گل گاوزبان و لیمو امانی و دم‌کرد.

میوه آلبالو و دم‌کرده زرشک آبگیری، دم‌کرده میوه نسترن ، دم‌کره فلوس و خیار چنبر فشار خون را پایین می‌آورد.

*دمکرده زیره سیاه فشار خون را بالا می‌برد

آش آبغوره

آش آبغوره برای کاهش فشار خون و همچنین، رفع غلظت خون بسیار مفید است.

همچنین دو حبه سیر را له کرده 3 قاشق سوپ خوری روغن زیتون به آن بیفزایید برای پایین آوردن فشار خون آن را به کف پاها بمالید.

شربت سیر

شربت سیر نیز برای کاهش فشار خون بالا مفید است به این ترتیب که دو پیاز سیر را له کرده در یک لیوان آب و 100گرم شکر ریخته و بجوشانید تا به قوام بییاید هر روز 2 قاشق سوپ خوری از آن مصرف شود..

پرهیز

پرهیز از گوشت قرمز، مواد غذایی چرب، شوریجات، تخم مرغ، غذاهای غلیظ و دیر هضم. در خوردن جوانه گندم احتیاط شود و در مواقعی که فشار خون بالاست مصرف جوانه گندم متوقف شود.

دوغ

دوغ را در ظرفی ریخته و از شب تا صبح در هوای آزاد قرار دهید، روی ظرف را با پارچه نازکی پوشانده تا از ورود گرد و خاک جلوگیری شود ، آبی که بالای دوغ جمع شده را برداشته و مصرف کنید.

شیره فندق

شیره فندق پایین آورنده فشار خون است. مصرف 2 الی 3 لیوان در روز برای کاهش فشارخون و رفع ناراحتی های گوارشی بسیار مفید و موثر واقع می‌شود.این شیر برای افرادی که از فشار خون بالا رنج می‌برند، بسیار مفید است.

مغز فندق خام 50 گرم، عسل 3 قاشق غذا خوری، آب سرد 3 لیوان. پوست فندقها را گرفته آنها را به همراه آب و عسل در مخلوط کن ریخته  تا بطور کامل مخلوط شود و بی صورت شیر در آید.

درمان اورژانسی فشار خون

مالش ساق پاها، بادکش ساق پاها و استفاده از قطره نازیل

برای دریافت تغذیه مناسب برای فشار خون اینجا را کلیک کنید

منابع

محمد حسین زارع خورمیزی